Łuszczyca – przyczyny, objawy, dieta

Łuszczyca to przewlekła autoimmunologiczna choroba skóry. Częstość występowania tego schorzenia w populacji polskiej wynosi ok. 3%. Objawia się ono obecnością zaczerwienionych, łuszczących się plam na skórze. Mimo że przyczyny łuszczycy nie są w pełni określone, wiadomo, że ważną rolę odgrywają czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. Wpływ na przebieg tej choroby może mieć dieta i styl życia. W tym wpisie wyjaśniamy, czym charakteryzuje się łuszczyca – jakie są jej przyczyny, objawy i jaką dietę warto stosować w przypadku tej choroby.

Co to jest łuszczyca

Łuszczyca to niezakaźna choroba zapalana, która charakteryzuje się specyficznymi zmianami skórnymi,związanymi z nieprawidłowym rogowaceniem naskórka. Ma nawrotowy charakter, co oznacza, że okresy zaostrzeń mogą się przeplatać z okresami remisji, kiedy objawy są mniej nasilone lub całkowicie ustępują. Choroba może przybierać różne postacie, wyróżnia się np. łuszczycę plackowatą, krostkową czy stawową (łuszczycowe zapalenie stawów). Najczęstszym typem jest łuszczyca plackowata (ok. 90% chorych).

Czy łuszczyca jest zaraźliwa

Łuszczyca, mimo że może sprawiać wrażenie choroby zakaźnej z powodu widocznych zmian skórnych, nie jest zaraźliwa. Nie można się nią zarazić przez kontakt fizyczny z osobą chorą, dotykanie jej skóry czy korzystanie z tych samych przedmiotów codziennego użytku. To choroba autoimmunologiczna, a więc wynikająca z nieprawidłowego działania układu odpornościowego, który błędnie atakuje własne komórki.

Łuszczyca – objawy

Objawy łuszczycy mogą się różnić w zależności od postaci choroby i mieć zróżnicowany stopień nasilenia. W niektórych przypadkach zmiany skórne są ograniczone do niewielkich obszarów ciała, podczas gdy w innych obejmują dużą powierzchnię skóry, co może prowadzić do znacznego dyskomfortu fizycznego i psychicznego.

Główne objawy łuszczycy to:

1. Blaszki łuszczycowe – czerwone, podniesione plamy pokryte srebrzystymi łuskami. Najczęściej pojawiają się na skórze łokci, kolan, owłosionej skórze głowy oraz dolnej części pleców. Mogą również występować na dłoniach, stopach, paznokciach i innych częściach ciała.
2. Suchość i swędzenie skóry – zmiany łuszczycowe często powodują uczucie napięcia, swędzenia i pieczenia. W cięższych przypadkach skóra może pękać, co zwiększa ryzyko infekcji.
3. Pogrubienie i zmiany na paznokciach – łuszczyca może również dotyczyć paznokci, prowadząc do ich rozwarstwienia, kruchości i pojawienia się charakterystycznych „dołków” na ich powierzchni.
4. Bóle stawów – u niektórych pacjentów łuszczyca występuje razem z łuszczycowym zapaleniem stawów (ŁZS), które może prowadzić do obrzęku, bólu i sztywności stawów, a w skrajnych przypadkach nawet do ich deformacji.

Łuszczyca – dieta

Większość chorych na łuszczycę dokonuje modyfikacji żywieniowych, aby poprawić stan swojej skóry. W jednym z badań wpływu diety na przebieg choroby 86% pacjentów z łuszczycą zgłosiło wprowadzenie zmian w jadłospisie. Najlepsze efekty zaobserwowano po ograniczeniu spożycia alkoholu, glutenu i warzyw psiankowatych, takich jak pomidory czy papryka. Korzystny wpływ miała również suplementacja kwasów omega-3 i witaminy D oraz zwiększenie spożycia warzyw. Zmiany w diecie mogą nie tylko pomóc w kontrolowaniu objawów łuszczycy, ale także wpłynąć pozytywnie na ogólny stan zdrowia, co jest dodatkową motywacją dla pacjentów.

Dieta w łuszczycy – co jeść

Niektóre produkty mogą nasilać stan zapalny, podczas gdy inne są pomocne w jego kontrolowaniu. Choć nie istnieje jedna uniwersalna dieta dla każdego pacjenta z łuszczycą, warto wdrożyć ogólne zasady zdrowego odżywiania. Dieta osób cierpiących na łuszczycę powinna być zbilansowana i uwzględniać różnorodne grupy produktów, które mogą wspierać zdrowie skóry i ogólną kondycję organizmu. W codziennym jadłospisie warto uwzględnić takie produkty jak:

• Ryby bogate w kwasy omega-3 – kwasy omega-3 mają działanie przeciwzapalne, co może pomóc w łagodzeniu objawów łuszczycy, dlatego warto spożywać tłuste ryby morskie, np. łososia, makrelę, sardynki i śledzie.
• Warzywa i owoce – do diety zaleca się wprowadzić warzywa i owoce zawierające antyoksydanty, np. brokuły, jarmuż, szparagi, kiwi, maliny, jabłka.
• Pełnoziarniste produkty zbożowe – produkty bogate w błonnik, jak brązowy ryż, chleb razowy czy makron pełnoziarnisty, mogą wspierać procesy trawienne.
• Orzechy i nasiona – orzechy włoskie, nasiona chia i siemię lniane dostarczają zdrowych tłuszczów i mają działanie przeciwzapalne.
• Oliwa z oliwek – zawiera zdrowe tłuszcze, dlatego zaleca się jej stosowanie jako dodatku do sałatek.

Dieta w łuszczycy – czego nie jeść

Osoby z łuszczycą powinny unikać:

• Tłustych mięs i wędlin – czerwone mięso i przetworzone wędliny mogą prowadzić do stanów zapalnych.
• Produktów przetworzonych – fast foody, chipsy i słodycze zawierają niezdrowe tłuszcze i dodatki.
• Cukrów prostych – napoje gazowane, słodycze i ciasta mogą nasilać objawy.
• Alkoholu i wyrobów tytoniowych – mogą zaostrzać stany zapalne w organizmie, co prowadzi do pogorszenia zmian skórnych u pacjentów.
• Produktów zawierających tłuszcze trans – margaryna i inne artykuły spożywcze z tłuszczami trans zwiększają stan zapalny.
• Ostrych przypraw i kofeiny – mogą potęgować dolegliwości u niektórych osób.

Jakie czynniki nasilają łuszczycę

Łuszczyca jest chorobą, której objawy mogą być nasilane przez różne czynniki. Do najważniejszych z nich należą:

1. Stres – to jeden z głównych czynników wyzwalających zaostrzenia łuszczycy. Silne stresory emocjonalne mogą prowadzić do wzrostu stanu zapalnego i nasilenia objawów.
2. Infekcje – infekcje bakteryjne i wirusowe mogą powodować zaostrzenie łuszczycy, szczególnie u dzieci i młodzieży.
3. Niektóre leki – stosowanie niektórych leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), może nasilać objawy łuszczycy.
4. Uszkodzenia skóry – mechaniczne uszkodzenia skóry, takie jak otarcia, zadrapania, oparzenia czy skaleczenia, mogą prowadzić do pojawienia się zmian łuszczycowych w miejscach urazu (tzw. efekt Koebnera).
5. Czynniki hormonalne – zmiany hormonalne, np. w okresie dojrzewania, ciąży czy menopauzy, mogą wpływać na przebieg łuszczycy.

Łuszczyca a nadwaga

Badania wskazują, że otyłość może zwiększać ryzyko rozwoju łuszczycy i nasilać jej objawy. Wskaźnik BMI powyżej 30 kg/m² może działać jako czynnik wyzwalający łuszczycę lub potęgować występujące zmiany, szczególnie u osób z genetyczną predyspozycją do tej choroby. Osoby z nadwagą lub otyłością powinny dążyć do redukcji masy ciała, co może poprawić stan skóry. Co ważne, badania dowodzą, że nawet niewielka utrata masy ciała może znacząco złagodzić objawy choroby. Spadek wagi korzystnie wpływa również na czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy podwyższony poziom cholesterolu, co jest istotne dla pacjentów z ciężkimi postaciami łuszczycy. Nadmierna masa ciała może także obniżać skuteczność leków stosowanych w leczeniu łuszczycy, dlatego kontrola wagi jest kluczowym elementem terapii.

Czy na łuszczycę mają wpływ nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne

Istnieją doniesienia sugerujące, że nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne mogą wpływać na manifestację objawów łuszczycy. Wykluczenie produktów nasilających stany zapalne może zmniejszyć symptomy choroby. Badania wskazują, że dieta eliminacyjna może być korzystna dla pacjentów z łuszczycą, jednak przed wprowadzeniem zmian warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby uniknąć niedoborów.

W celu personalizacji diety warto wykonać test diagnostyczny myfoodprofile, który precyzyjnie wskaże, które produkty spożywcze wpływają na nasilenie dolegliwości. Test na nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne myfoodprofile jest badaniem kompleksowym – z jednej próbki krwi pacjent może uzyskać informację na temat reakcji swojego organizmu nawet na ponad 200 produktów spożywczych. Każdy po wykonaniu badania otrzymuje przejrzysty wynik i spersonalizowany przewodnik dietetyczny, który ułatwia wdrożenie zmian w jadłospisie i dostosowanie diety eliminacyjnej do indywidualnych potrzeb.

Warto zaznaczyć, że konieczne są dalsze badania, aby móc wyciągnąć istotne wnioski na temat dokładnego związku między nadwrażliwością pokarmową IgG-zależną a przebiegiem łuszczycy.

Podsumowanie

Łuszczyca to choroba autoimmunologiczna o wieloczynnikowym podłożu. Choć nie można jej całkowicie wyleczyć, to możliwe jest skuteczne kontrolowanie jej objawów poprzez odpowiednie leczenie, zdrowy tryb życia i dietę. Warto unikać czynników nasilających stan zapalny, takich jak stres, infekcje, nieodpowiednia dieta i nadmierne spożywanie alkoholu. W przypadku niektórych pacjentów wpływ na intensywność objawów mogą mieć nadwrażliwości pokarmowe, co otwiera możliwości personalizowanej terapii żywieniowej w łuszczycy.

Opracowano na podstawie:

Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca. Stan z dnia: 7.10.2024.

Wnęk D., Dieta w łuszczycy, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/135720,dieta-w-luszczycy. Stan z dnia: 7.10.2024.

Krzemińska A., Wsparcie żywieniowe w łuszczycy, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/inne/wsparcie-zywieniowe-w-luszczycy/. Stan z dnia: 7.10.2024.

Afifi L. i wsp., Dietary Behaviors in Psoriasis: Patient-Reported Outcomes from a U.S. National Survey. Dermatol Ther (Heidelb) 2017; 7: 227–242. https://doi.org/10.1007/s13555-017-0183-4.

Meyers M. i wsp., Utilization of IgG Testing to Significantly Reduce Psoriasis Symptoms: A Case Report. JCC 2022; 5(1): 240–242.