Restrykcje dietetyczne przy migrenie

Szacuje się, że migrena, czyli choroba nerwowo-naczyniowa, dotyczy około 18% kobiet i 6% mężczyzn. Na podstawie indywidualnej historii pacjenta dobierany jest odpowiedni schemat leczenia. Jednak, by nie nadużywać leków przeciwbólowych, osoba miewająca migreny powinna zwrócić uwagę także na inne aspekty. Zaliczymy do nich unikanie stresowych sytuacji i stosowanie się do wskazówek dietetycznych. Ważne są również inne dobre nawyki, takie jak regularny wypoczynek. Jaką rolę w migrenie odgrywa dieta? Co jeść, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnych napadów migrenowych? Jakich produktów spożywczych unikać? Choć znane są uniwersalne wskazówki dietetyczne, współczesna medycyna zmierza ku personalizacji, czyli indywidualnemu dobieraniu zaleceń dla każdego pacjenta. Okazuje się, że z pomocą może przyjść wynik badania w kierunku nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych. Liczne badania potwierdzają, że u niektórych pacjentów swoiste dla alergenu pokarmowego przeciwciała klasy IgG biorą udział w mechanizmie powstawania bólu głowy.

Rodzaje migreny

Napady bólu głowy w przebiegu migreny są zazwyczaj jednostronne, silne i pulsujące. Często towarzyszą im nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk. Ból najczęściej zwiększa się w czasie aktywności fizycznej. Gdy objawy migreny są bezpośrednio poprzedzone objawami neurologicznymi, np. zaburzeniami widzenia, czucia, mowy lub ruchu, mówimy o tzw. aurze migrenowej. Aura migrenowa to m.in. zaburzenia widzenia (plamy i zygzaki w polu widzenia, mroczki, rozmywanie się obrazu). To także zaburzenia czucia (np. drętwienie jednej części ciała) i zaburzenia mowy (trudność w „składaniu” zdań w mowie i piśmie oraz trudności w zrozumieniu innych). Objawy migreny związane z aurą zwykle rozwijają się stopniowo, trwają tylko kilka minut i najczęściej poprzedzają migrenowy ból głowy. Gdy ból głowy trwa zazwyczaj od 4 do 72 godzin i nie poprzedzają go objawy neurologiczne, to taką migrenę nazywamy migreną bez aury.

Uniwersalne zalecenia dietetyczne przy migrenie

Wielu chorych na migrenę nadużywa tabletek przeciwbólowych, podczas gdy wprowadzenie odpowiedniej diety eliminacyjnej może z powodzeniem zmniejszyć dolegliwości. Co można zrobić, by epizody migreny nie były tak częste lub żeby miały łagodniejszy przebieg? Osobom ze skłonnościami do migren zaleca się odpowiednio nawadniać organizm. Jednocześnie powinny one zrezygnować z kofeiny, najlepiej wyeliminowując kawę, mocną czarną herbatę i napoje energetyczne z diety. Udowodniono, że napady migrenowe występowały często po epizodach głodzenia się. Należy więc unikać zbyt długich przerw w jedzeniu, a także wszelkich diet opartych na głodówkach czy tzw. postu przerywanego. Produkty, od których szczególnie powinno się stronić, to m.in.: czekolada, kakao, czerwone i białe wino, żółty ser, owoce cytrusowe, marynaty, pomidory i tłuste potrawy.

Jednocześnie „dieta migreników” powinna być dobrze zbilansowana i składać się ze świeżych, nieprzetworzonych produktów. Jako kluczowe w jadłospisie wymienia się artykuły bogate w:

• magnez (np. zawierają go migdały, rośliny strączkowe, ziemniaki),
• koenzym Q10 (znajdziemy go m.in. w rybach i podrobach),
• ryboflawinę (np. zawartą w brokułach, migdałach, mleku, jogurtach, wędlinach, jajach),
• kwasy omega-3 (które znajdują się w siemieniu lnianym, oleju lnianym i tłustych rybach).

Dieta w migrenie

Markerem do identyfikacji pożywienia, które szkodzi danemu pacjentowi, mogą okazać się specyficzne przeciwciała klasy IgG skierowane przeciwko konkretnym produktom spożywczym. Liczne badania wskazują, że dieta eliminacyjna oparta na wynikach badań w kierunku nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych może skutecznie kontrolować napady migrenowe bez konieczności stosowania terapii farmakologicznej. Przykładem testu służącego do diagnostyki nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych jest badanie myfoodprofile.

Przytoczmy jedną z publikacji, gdzie opisano wiarygodne badania (tj. randomizowaną, podwójnie ślepą próbę krzyżową) na 30 pacjentach ze zdiagnozowaną migreną bez aury. Pacjentom zbadano poziom specyficznych przeciwciał IgG skierowanych przeciwko 266 alergenom pokarmowym po 6-tygodniowym okresie wstępnym. Uczestnicy badania losowo zostali podzieleni na 2 grupy i stosowali 6-tygodniowy plan dietetyczny – prowokacyjny lub eliminacyjny. Następnie po 2 tygodniach przerwy zmieniali dietę na odwrotną, niż stosowali poprzednio. Na podstawie liczby dni z bólem głowy i atakami migreny oceniano wpływ składników pożywienia na dolegliwości. Wnioski z tego badania są nadzieją dla osób cierpiących na migrenę. W porównaniu ze stanem początkowym nastąpił spadek liczby dni z bólem głowy podczas stosowania diety eliminacyjnej!

Podsumowanie

Restrykcje dietetyczne oparte na wyniku badania w kierunku nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych mogą stanowić dobrą strategię, pomocną w zmniejszeniu liczby ataków migreny. Na podstawie szczegółowego przeanalizowania swojego jadłospisu można spróbować ocenić, jakie pokarmy mogą powodować częstsze ataki migrenowe. Sposobem na identyfikację tych produktów jest m.in. dzienniczek żywieniowy. Oznaczając w nim dni, w których występowały napady migren, niekiedy udaje się wykryć produkty spożywcze, których spożycie wpływa na pojawienie się bólu głowy. Wydaje się, że pożywienie nie jest bezpośrednią przyczyną migren, ale może wywoływać lub nasilać ataki migrenowe. Wykonanie specjalistycznych testów z krwi, takich jak myfoodprofile, a następnie wdrożenie odpowiedniej diety eliminacyjnej na podstawie otrzymanych wyników niejednokrotnie przyczynia się złagodzenia objawów.

Źródła:

1. Herenandez C. i wsp., Food allergy mediated by IgG antibodies associated with migraine in adults. Rev Alerg Mex 2007 Sep-Oct; 54(5): 162–168.
2. Migrena – choroba zbyt rzadko rozpoznawana i niedostatecznie leczona. Kryteria diagnostyczne, leczenie, wskazania do konsultacji, on-line: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/133310,migrena-kryteria-diagnostyczne-leczenie-wskazania-do-konsultacji [dostęp: 3.11.2023].
3. Dieta w migrenie – jak pozbyć się bólu głowy dietą?, on-line: https://www.cefalgin.pl/artykuly/dieta-w-migrenie-jak-pozbyc-sie-bolu-glowy-dieta/ [dostęp: 3.11.2023].
4. Dieta w migrenie, czyli co jeść gdy boli głowa?, https://centrumrespo.pl/dietetyka-kliniczna/dieta-w-migrenie/ [dostęp: 3.11.2023].
5. Alpay K. i wsp., Diet restriction in migraine, based on IgG against foods: A clinical double-blind, randomised, cross-over trial. Cephalalgia 2010; 30(7): 829–837.