Nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne mogą manifestować się na różne sposoby, najczęściej ze strony układu pokarmowego. Dane wskazują jednak, że u ok. 15% pacjentów symptomy dotyczą również skóry, a dzieje się tak zwłaszcza w przypadku dzieci. Aktywacja komórek odpornościowych w obrębie skóry może korelować np. z występowaniem pokrzywki, trądziku, egzemy czy świądu. Dostępne są badania naukowe, które wskazują, że nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna może zaostrzać objawy chorób skóry, np. atopowego zapalenia skóry (AZS). Wykonanie specjalistycznych testów z krwi, takich jak myfoodprofile, a następnie wdrożenie odpowiedniej diety eliminacyjnej na podstawie otrzymanych wyników niejednokrotnie przyczynia się złagodzenia charakteru zmian skórnych u pacjentów z AZS.
Atopowe zapalenie skóry u dzieci i dorosłych
Atopowe zapalenie skóry należy do przewlekłych chorób skóry o charakterze zapalnym i może dotyczyć 12–24% populacji europejskiej. Rozpoznanie choroby następuje zazwyczaj we wczesnym okresie dzieciństwa. Zmiany skórne u dzieci cierpiących na AZS często pojawiają się już w pierwszym roku życia. Jest to choroba o podłożu alergicznym, związana z podwyższonym stężeniem przeciwciał IgE w odpowiedzi na alergeny, które mogą znajdować się m.in. w pokarmie (np. białka mleka krowiego lub jajka kurzego) lub unosić się w powietrzu (np. pyłki traw i drzew). Wśród czynników ryzyka rozwoju choroby wymienia się również podłoże genetyczne. Wykazano, że w przypadku występowania chorób alergicznych u obojga z rodziców ryzyko rozwoju AZS u dziecka wzrasta nawet do 70%. AZS ma długotrwały przebieg i skłonność do nawrotów po długim okresie bez objawów. Na stopień nasilenia zmian skórnych może wpływać stres, który często zaostrza stan kliniczny pacjenta, oraz spożywane pokarmy.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Do głównych symptomów choroby należy suchość i uporczywy świąd skóry. Zwykle świąd nasila się w nocy, utrudniając sen pacjentowi, a co za tym idzie – znacznie obniżając jakość jego życia. Świąd wywołuje niepokój i rozdrażnienie, co jest szczególnie dotkliwe dla dzieci i niemowląt. W okresie wczesnego dzieciństwa, zwłaszcza do końca drugiego roku życia, zmiany skórne są nieregularne i najczęściej lokalizują się na twarzy, w szczególności na policzkach, czole oraz owłosionej skórze głowy. Dodatkowo mogą występować na dalszych częściach kończyn i na tułowiu. W niektórych przypadkach można zaobserwować zajęcie skóry w okolicach zgięć stawowych, a w kolejnych latach, zwłaszcza u dorosłych, zmiany skórne obejmują nawet grzbiety rąk. W najcięższych przypadkach, niezależnie od wieku, cała skóra pacjenta może być zajęta, co prowadzi do stanu nazywanego erytrodermią.
Wpływ nadwrażliwości pokarmowych w przebiegu AZS
Dostępne są badania naukowe, które potwierdzają wpływ nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych na nasilenie zmian skórnych w przebiegu AZS. Na aktywację lub nasilenie procesu chorobowego mogą oddziaływać spożywane pokarmy i zwiększone stężenie swoistych przeciwciał klasy IgG przeciwko nim. W jednym z badań analizowano poziom przeciwciał klasy IgG i stopień intensywności zmian o charakterze dermatologicznym w grupie dzieci z atopią i w grupie dzieci zdrowych. Wykazano, że poziom swoistych przeciwciał klasy IgG jest znacząco wyższy u dzieci z AZS w porównaniu z grupą kontrolną. Ponadto zauważono korelację pomiędzy stężeniem oznaczanych przeciwciał a nasileniem zmian skórnych. Zespół badawczy sugeruje, że poziom przeciwciał klasy IgG może wpływać na fenotypowy obraz AZS. W innym badaniu obserwacji poddano grupę 30 pacjentów z AZS, u których oznaczono poziom swoistych przeciwciał w klasie IgG przeciwko 96 najpowszechniej spożywanym produktom spożywczym. Uzyskane wyniki stanowiły podstawę do skomponowania odpowiedniej diety eliminacyjnej. U pacjentów, którzy wdrożyli dietę, zauważono zmniejszenie stanu zapalnego skóry.
Leczenie atopowego zapalenia skóry i rola diety
Leczenie chorych na AZS zależy od wieku pacjenta oraz stopnia nasilenia i rozległości zmian skórnych. Terapia obejmuje właściwą pielęgnację skóry, szczególnie przy zastosowaniu emolientów, oraz wspomagająco leczenie farmakologiczne. Pacjenci przede wszystkim powinni dbać o nawilżenie skóry i unikać drażniących ją materiałów, z których wykonane są niektóre ubrania, np. wełny. Skóra u osób z AZS jest szczególnie wrażliwa na czynniki zewnętrzne, dlatego chorym zaleca się ograniczanie kontaktu z gorącą wodą i stosowanie do kąpieli delikatnych detergentów o odpowiednim pH. Wskazuje się, że odpowiednie leczenie żywieniowe również może złagodzić objawy AZS i wspomóc terapię. Właściwe podejście do stosowania diety eliminacyjnej może znacząco poprawić jakość życia i komfort pacjentów z AZS, zwłaszcza tych, u których występują silne objawy skórne.
Ocena nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych u pacjentów z AZS
Coraz częściej lekarze praktycy zauważają korelację pomiędzy podwyższonym poziomem przeciwciał IgG specyficznych wobec określonych pokarmów a nasileniem objawów chorób atopowych skóry. Eliminacja z diety produktów z wysoką reaktywnością IgG pacjenta wydaje się przynosić pożądane efekty terapeutyczne. Dlatego testy, takie jak myfoodprofile, mogą być przydatnym narzędziem diagnostycznym w rękach lekarzy dermatologów. Na rynku dostępne są różne profile testu myfoodprofile, które sprawdzają reakcję organizmu na 54, 108 lub 216 produktów spożywczych. Badanie wykonywane jest w certyfikowanych laboratoriach przez wykwalifikowany personel medyczny. Krew można oddać o dowolnej porze dnia i nie trzeba być na czczo.
Źródła:
- Karabin K., Nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna: fenomen czy epifenomen medyczny? Kompendium Nietolerancji Pokarmowej – kiedy jedzeNIE szkodzi. Cambridge Diagnostics 2018; 21.
- Gałęcka M., Szachta P., Rola alergii pokarmowej IgG-zależnej w patogenezie zmian skórnych. Dermatologia Praktyczna 2013; 6: 40–44.
- Jenerowicz D., Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci, [on-line:] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/62304,atopowe-zapalenie-skory-azs-u-dzieci, dostęp: 3.11.2023.
0 komentarzy